Ar na saolta seo má iarrtar an cheist ar éinne liosta de mhórscríbhneoirí na hÉireann ón chéad seo caite a chur i dtol a chéile, is dóigh nach mórán a luadh scríbhneoir Gaeilge.
Ach seasca bliain ó shin gach seans go mbeadh an t-ainm Cathal Ó Sándair ar an liosta.
Scríobh Ó Sándair, a bhí ar dhuine de na scríbhneoirí ba bhisiúla lena linn, 160 leabhar i nGaeilge agus tráth dá raibh bhí leabhar in aghaidh na míosa á scríobh aige!
Díoladh breis agus 120,000 cóip de leabhair Uí Shandair idir na 1940dí agus na 1960dí - éacht nár sháraigh aon scríbhneoir Gaeilge ó shin.
John McManus: Trump’s trade wars can push the UK closer to Europe
Kathy Sheridan: The public may not care who gets to speak in the Dáil, but they do care about being taken for fools
Celebrity Bear Hunt review: This is the funniest thing Netflix has put on for ages, with the token Irish person to keep us watching
Limerick’s Tom Morrissey returns from the Inca trail to take the high road to Croke Park
I measc na leabhar sin, dar ndóigh bhí “Réics Carló”, sraith leabhar faoin mbleachtaire Gaelach, a chúntóir, an Ruarcach, agus a iníon Fionnuala.
Deirtear gurbh é a thug an focal “déagóir” isteach sa Ghaeilge agus ba thráthúil sin mar ba lena linn a tosaíodh ag tabhairt airde ar dhéagóirí mar dhream ar leith.
Nuair a bhí léacht á thabhairt aige in 1949, tuairiscítear go ndúirt Máirtín Ó Cadhain an méid seo leanas: “Níorbh í an úrscéalaíocht, an fhilíocht, an ghearrscéalaíocht, an drámaíocht, ná eile an chéadtuar go raibh borradh ag teacht faoi litríocht na Gaeilge, ach go raibh daltaí scoile i mBaile Átha Cliath ag léamh leabhra Chathail Uí Shandair, faoi na suíocháin, i ngan fhios do na hoidí.”
Mar chomóradh ar Ó Sándair, a rugadh 100 bliain go ham seo, tá atheagráin den chéad dá leabhar faoin mbleachtaire iomráiteach Réics Carló - Na Mairbh a d’Fhill agus An tEitleán doFheicthe - foilsithe ag An Gúm.
Sheol Sorcha Ní Mhonacháin na heagráin nua ag ócáid i Leabharlann Ráth Maoinis an tseachtain seo caite agus labhair an Dr Róisín Adams ar oidhreacht an scríbhneora.
Ba thrathúil an rogha é an láthair mar gur reáchtáladh an ócáid i ngaireacht chúpla céim ó thúr chloig Ráth Maoinis, áit ar thit cuid d’eachtraí spleodracha An tEitleán doFeicthe amach.
Tá taispeántas speisialta ‘Ag Léamh faoin mBinse Scoile: Scéal Chathail Uí Shándair’ le feiceáil i leabharlann Ráth Maoinis go dtí deireadh na míosa.
Breis eolais: siopaleabhar.ie agus @COSandair2022
